ความเป็นมาของ ข้าว
สำหรับพวกเราคนไทย “ข้าว” เป็นอะไรที่คุ้นเคยกันมาก เพราะมันเป็นอาหารหลักที่กินกันแทบจะ 3 มื้อต่อวัน เว้นแต่มื้อไหนเกิดอยากกิน อาหารเส้น ขนมจีน ก๋วยเตี๋ยว เกี๊ยว พิซซ่า สปาเก็ตตี้ อะไรแบบนั้น แต่ก็เชื่อว่า คนไทยทนกินอาหารที่ไม่มีข้าวได้ไม่กี่มื้อ ก็จะโหยหาธัญพืชเม็ดอีกตามความเคยชิน และชนิดของอาหารในบ้านเมืองของเราที่มันเป็นของที่เขาเรียกว่า “กับข้าว” ชื่อก็บอกชัดว่าเป็นของที่ต้อง เอามากินกับข้าวเท่านั้น
ดังนั้นความคุ้นเคยกับข้าวไม่ใช่เรื่องแปลก แต่อย่างไรก็ตามเมื่อเราคุ้นมากๆ เข้าก็กลายเป็นของพื้นๆ จนบางทีลืมเลือนที่ใส่ใจและให้ความสำคัญ แม้จะเป็นจริงว่าคนไทยส่วนใหญ่รู้จักข้าว แต่มีสักกี่คนที่สามารถตอบคำถามเรื่องเกี่ยวข้าวได้ เช่น หากถูกฝรั่งถามว่าข้าว ที่กินนั้นแต่เดิมเอามาจากไหน ใครเป็นคนริเริ่มวิธีการเพาะปลูกแบบนี้ ใครเป็นคนริเริ่มการเอามาหุงการเอามานึ่ง อันนี้ก็อาจจะมีเหลือไม่กี่คนแน่ๆ ที่จะสามารถตอบได้ เพราะมันเป็นของใกล้ตัวจนเราลืมนึกถึงที่มา ดังนั้นวันนี้เรามาทำความรู้จักกับประวัติความเป็นมาของข้าวกันสักหน่อย ในแบบฉบับย่อ พอให้รู้ใจความ
ข้าวคืออะไร?
ภาพโดย Pixabay
ตอบได้เลยว่า ข้าว จริงๆ มันคือ หญ้าชนิดหนึ่ง ที่เราเก็บเอาเมล็ดของมันมาบริโภค ข้าว เป็นหญ้าที่มีขนาดใหญ่และมีความหลากหลายทางชีวภาพ ข้าวแต่เดิมเป็นพืชที่มีความทนทาน ขึ้นได้แทบทุกที่ แม้แต่ในทะเลทรายที่แห้งแล้ง หรือ ในบริเวณที่หนาวเย็น ก็มีคนพบพืชสายพันธุ์ข้าวสามารถงอกขึ้นได้
ข้าวมาจากไหน?
ภาพโดย Thanh Nguyễn จาก Canva
ใน ตำนานข้าว มีหลายที่มา เช่น ตำนานในแถบกวางสี ประเทศจีนตอนใต้ ก็มีตำนานว่า หมาเก้าหาง ขโมยจากสวรรค์มาให้มนุษย์ เป็นเหตุให้มันถูกตัดจนเหลือหางเดียว และขึ้นสวรรค์ไม่ได้อีก
ส่วนตำนานในลุ่มเจ้าพระยาก็มีเรื่องเล่าคล้ายๆ กัน แต่เปลี่ยนจากหมา เป็นควาย ควายขโมยข้าวของเทวดาลงมาให้คน และสอนคนปลูกข้าว เทวดาโกรธ สาปให้ควายโง่ และต้องถูกคนใช้แรงงานทำนาไปจนตาย
นั่นเป็นเรื่องของตำนาน แต่ในข้อเท็จจริงก็เชื่อได้ว่า ข้าว เราได้มาจากป่า และนำมาทำการเพาะปลูก เมื่อประมาณ 16,000 – 13,000 ปี ก่อน ในปลายยุคน้ำแข็ง ที่สัตว์ใหญ่เริ่มสูญพันธุ์ จำนวนคนมีมากขึ้น อาหารจากการล่าไม่เพียงพอจึงต้องหันมาเพาะปลูก
คนไทยกินข้าวเมื่อไหร่?
เรื่องนี้ตอบตามหลักฐานทางโบราณคดีเท่าที่มีก็เห็นจะบอกได้ว่า คนในบริเวณนี้มีการกินข้าวเป็น มาตั้งแต่ประมาณ 5,500 ปีก่อน ดูได้จากภาชนะดินเผาที่ถูกฝังกับศพมนุษย์โบราณ และแกลบข้าวอยู่ในอิฐของซากโบราณสถาน
ด้วยเนื้อที่จำกัด ก็ขอเล่าเอาเกล็ดไปเท่านี้ก่อน หากมีโอกาสก็จะมาเล่าใหม่ เพื่อเป็นความรู้สำหรับคนที่สนใจข้าวกันต่อไป
